In Nederland worden jaarlijks 47.000 mensen getroffen door een herseninfarct (CVA). Weer leren lopen is een belangrijk doel van de revalidatie waarbij hulpmiddelen het lopen aanzienlijk verbeteren en de zelfstandigheid van de patiënten vergroot. Voorbeelden van deze hulpmiddelen zijn aangepaste schoenen, voetspalken, elektrostimulatie of een operatieve ingreep en zijn gericht op de problemen rondom de enkel. Echter, recente inzichten laten zien dat die problemen veel vaker worden veroorzaakt door stoornissen in de knie en heup dan in de enkel. Hierbij is de patiënt niet meer in staat om de knie en heup voldoende te buigen wat een groot invaliderend effect heeft. Patiënten hebben door deze problemen een verhoogd risico op vallen, minder sociale contacten, zijn minder actief en de kwaliteit van leven daalt en zijn daardoor zorgafhankelijker. Oplossingen voor de loopproblemen veroorzaakt door de verminderde knie-en heup-buiging zijn nog niet voorhanden.
Binnen het revalidatiecentrum het Roessingh, Universiteit Twente en ziekenhuis Medisch Spectrum Twente te Enschede, wordt op dit moment onderzoek gedaan naar (nieuwe) behandelmethoden om de verloren knie/heup buiging te stimuleren. Het onderzoek richt zich hierbij op drie nieuwe behandelopties.
De eerste behandeloptie is elektrostimulatie van de spieren welke de knie buigen (hamstrings). Hierbij worden de hamstrings gestimuleerd door middelvan plakelectroden aan de achterzijde van het been.
De tweede behandeloptie is gericht op de oorzaak van de verminderde kniebuiging door een overdreven aanspanning van een spier welke de knie strekt. Bij deze innovatieve behandeling wordt het spierontspannings- middel Botulinum toxin geïnjecteerd in de spier die de knie strekt. Hierdoor kan deze spier niet meer aanspannen en zal de knie tijdens het lopen meer buigen. Aangezien de werking van de injectie maar tijdelijk is (± 4 maand), herhaalt de patiënt deze behandeling regelmatig.
Bij de derde behandeloptie wordt gezocht naar een definitieve verbetering voor de patiënt. Hierbij wordt het deel van de spier dat de overdreven aanspanning heeft, chirurgisch verplaatst naar de achterzijde van de knie om zo de kniebuiging te ondersteunen.
Het generieke resultaat van deze drie nieuwe behandelopties is dat er een natuurlijker looppatroon met een betere symmetrie ontstaat. Hierdoor zal de patiënt gemakkelijker lopen en zal het lopen waarschijnlijk minder energie kosten.
Binnen het onderzoek testen we het effect van de verschillende behandelopties op onder andere de loopfunctie, energieconsumptie en de kwaliteit van leven. Daarnaast kijken we naar de neuro-fysiologische werkingsmechanismen en zoeken we naar voorspellers van succes.
De eerste resultaten van zijn zeer positief en we verwachten met deze nieuwe behandelopties een zeer grote groep patiënten te kunnen helpen.
Schematische 3D weergave (VICON) van
het lopen met stimulatie
Schematische 3D weergave (VICON) van
het lopen zonder stimulatie
Onderzoeksteam
Prof. dr. J.S. Rietman
Roessingh Research and Development, Roessingh Centre for Rehabilitation Enschede
Professor in Rehabilitation Medicine and Technology, Faculty of Engineering Technology / MIRA Universiteit Twente
Adjunct Professor at Physical Therapy and Human Movement Sciences , Northwestern University Chicago, USA
President of the Netherlands Society of Physical and Rehabilitation Medicine (NSPRM)
Prof. dr. J.H. Buurke, PT
Roessingh Research and Development, Enschede.
Universiteit Twente, Department of Biomedical Signals and Systems, Enschede
Adjunct Professor at Physical Therapy and Human Movement Sciences , Northwestern University Chicago, USA
A. V. Nene PhD, MD
Roessingh Research and Development, Roessingh Centrum voor Revalidatie, Enschede
E. C. Prinsen MSc, PT PhD Student
Roessingh Research and Development, Roessingh Centrum voor Revalidatie, Enschede
M. J. B Tenniglo PT, PhD Student
Roessingh Research and Development, Roessingh Centrum voor Revalidatie, Enschede
Contactgegevens
M.J.B. Tenniglo
Roessingh Research and Development
Roessinghsbleekweg 33b
7522 AH Enschede
Tel 031- 534875777
m.tenniglo@rrd.nl
Publicaties
Tenniglo MJB, Nederhand MJ, Prinsen EC, Nene AV, Rietman JS, Buurke JH, Effect of chemodenervation of the rectus femoris muscle in adults with a stiff knee gait due to spastic paresis: A systematic review with a met analysis in patients with stroke, Archives of Physical Medicine and Rehabilitation 2014 Mar; 95(3): 576-87.
Tenniglo MJB, Buurke JH, Prinsen EC, Kottink AIR, Nene AV, Rietman JS, Influence of functional electrical stimulation of the hamstrings on knee kinematics in stroke survivors walking with stiff knee gait.
Journal Rehabilitation Medicine. 2018 Aug 22;50(8):719-724. doi: 10.2340/16501977-2367.